Organizacja procesu technologicznego
O sposobie organizacji procesu technologicznego decyduje układ stanowisk pracy. Rozróżnia się następujące podstawowe układy stanowisk pracy:
a) układ rodzajowy,
b) układ grupowy (gniazdowy),
c) układ liniowy.
W układzie rodzajowym stanowiska pracy ustawia się wg ich rodzajów — oddzielnie grupuje się tokarki, oddzielnie frezarki, oddzielnie wiertarki itd. Zaletą układu rodzajowego jest duża elastyczność, umożliwiająca szybką i łatwą zmianę wykonywanego wyrobu. Stopień wykorzystania obrabiarek zależy od sprawności organizacyjnej i od prawidłowości dokonanego uprzednio doboru obrabiarek.
W układzie grupowym (gniazdowym) w poszczególnych gniazdach grupuje się takie stanowiska pracy i w takiej liczbie, aby zapewniały możliwość wykonania jednej, kilku lub kilkunastu części wyrobu o analogicznych lub zbliżonych procesach technologicznych (koła zębate, dźwignie itd.). Układ grupowy nazywamy zamkniętym, gdy wszystkie operacje procesu technologicznego są wykonywane wewnątrz układu, a otwartym — jeżeli część operacji wykonuje się poza układem stanowisk (obróbkę powierzchniową, obróbkę cieplną itp.).
W układzie liniowym stanowiska robocze są ustawione wg kolejności operacji procesu technologicznego. Układ liniowy najczęściej stosuje się do obróbki jednej części wyrobu. Zaletami układu liniowego w porównaniu z układami omówionymi poprzednio są: krótszy cykl produkcji, możliwość zatrudnienia pracowników o niższych kwalifikacjach, mniejsza powierzchnia produkcyjna oraz krótsze drogi transportu międzystanowiskowego.
a) układ rodzajowy,
b) układ grupowy (gniazdowy),
c) układ liniowy.
W układzie rodzajowym stanowiska pracy ustawia się wg ich rodzajów — oddzielnie grupuje się tokarki, oddzielnie frezarki, oddzielnie wiertarki itd. Zaletą układu rodzajowego jest duża elastyczność, umożliwiająca szybką i łatwą zmianę wykonywanego wyrobu. Stopień wykorzystania obrabiarek zależy od sprawności organizacyjnej i od prawidłowości dokonanego uprzednio doboru obrabiarek.
W układzie grupowym (gniazdowym) w poszczególnych gniazdach grupuje się takie stanowiska pracy i w takiej liczbie, aby zapewniały możliwość wykonania jednej, kilku lub kilkunastu części wyrobu o analogicznych lub zbliżonych procesach technologicznych (koła zębate, dźwignie itd.). Układ grupowy nazywamy zamkniętym, gdy wszystkie operacje procesu technologicznego są wykonywane wewnątrz układu, a otwartym — jeżeli część operacji wykonuje się poza układem stanowisk (obróbkę powierzchniową, obróbkę cieplną itp.).
W układzie liniowym stanowiska robocze są ustawione wg kolejności operacji procesu technologicznego. Układ liniowy najczęściej stosuje się do obróbki jednej części wyrobu. Zaletami układu liniowego w porównaniu z układami omówionymi poprzednio są: krótszy cykl produkcji, możliwość zatrudnienia pracowników o niższych kwalifikacjach, mniejsza powierzchnia produkcyjna oraz krótsze drogi transportu międzystanowiskowego.